Historische verhalen voor alle leeftijden. Alle.
De wereld van Ontvoerd
Agave over de historische achtergrond van 'Ontvoerd' >>
Ontvoerd op locatie! >>
Agave over de historische achtergrond van Ontvoerd
Het verhaal in Ontvoerd is gebaseerd op de gerechtsstukken bij het proces dat Agnes van Raesfelt op 30 mei 1642 voor het hof in Zutphen aanspande tegen Hendrik Everts. Daarin staat gedetailleerd beschreven hoe de ‘ontvoering’ van haar minderjarige dochter Margaretha in zijn werk is gegaan. Hendrik bewees zijn onschuld met een briefje dat Margaretha hem had geschreven.
Daarom speelt dit briefje ‘op fijn Coldenhovens papier’ in het boek een cruciale rol. Van de tocht die Margaretha en Hendrik hebben gemaakt is echter niets bekend. Het enige dat is overgeleverd is dat ze na twee dagen werden opgepakt door de ruiters van haar oom Rudolf van Raesfelt tot de Wiersse.
Dat laatste zou ervoor kunnen pleiten dat Margaretha inmiddels logeerde bij haar oom op de Wiersse toen Hendrik haar ‘ontvoerde’, maar zeker is dat niet. Rudolf van Raesfelt zou ook bij zijn zuster op Coldenhove kunnen zijn geweest op het moment dat het drama zich daar afspeelde. De tocht in het boek is aan de fantasie van de auteur ontsproten en leidt langs zeventiende-eeuwse pareltjes die nog altijd het landschap van de gemeente Brummen sieren.
Dit avontuur heeft ook in werkelijkheid een romantisch einde gekend. De echte Margaretha en Hendrik waren ouder dan de twee kinderen die de hoofdrol spelen in dit boek. Margaretha was waarschijnlijk ten tijde van de ‘ontvoering’ in 1642 zestien jaar. Grappig detail is dat zij tegenover Hendrik heeft gejokt over haar leeftijd. Hij verklaarde tijdens het proces dat hij dacht dat ze negentien jaar oud was toen ze met hem meeging.
Nadat in 1646 Agnes van Raesfelt, vrouwe van Coldenhove, was overleden, trouwde Margaretha op 27 juni 1647 in de Nederlands-hervormde Kerk van Deventer met Hendrik Everts, op dat moment trompetter in het leger van de Prins.
Margaretha’s broer Rudolf werd heer van Coldenhove. Hij maakte het tot een van de mooiste kastelen op de Veluwe. Het was zo schitterend dat stadhouder-koning Willem III het uiteindelijk kocht met de bedoeling om het als jachtslot te gebruiken. In 1703 werd het kasteel echter door brand verwoest. In het boek wordt ook de papiermolen en de productie van papier uitgebreid beschreven.
Deze papiermolen is het enige van Coldenhove dat de eeuwen heeft doorstaan om uiteindelijk uit te groeien tot een van de grootste papierfabrieken van Eerbeek. Nog altijd ligt het uitgestrekte complex van Coldenhove Papier midden in het bos ten westen van het dorp.
Veel personages uit het boek zijn historische figuren. Een voorbeeld is heer Assueer die berust op Assueer Jacob Schimmelpennick van der Oye (1631-1673), kleinzoon van Anna van Wisch, vrouwe van Voorstonden. Als student maakte hij een reis naar Turkije en Palestina. Terug in Zutphen liet hij zich portretteren als een oosterse sultan met een Turkse dienaar en een reusachtige hond. Zo treedt heer Assueer ook op in het boek. Het portret is opgenomen in Havezathe Voorstonden van Josje van Dam (Zutphen 2010, p.35).
Behalve kasteel Coldenhove hebben alle andere gebouwen die in Ontvoerd zijn beschreven de eeuwen overleefd: de korenmolen bij Eerbeek, het Huis te Eerbeek, de kerk van Hall, de havezate Voorstonden met de Oude Smidse, kasteel Groot-Engelenburg, het huis Laag-Helbergen (alle in de huidige gemeente Brummen) en ten slotte het Schultenhues in Zutphen. De kastelen zijn onherkenbaar veranderd: in de negentiende eeuw zijn ze verbouwd tot de comfortabele landhuizen die het nu zijn, behalve Laag-Helbergen in Cortenoever aan de IJssel, dat zijn woeste, weerbarstige aanzien heeft behouden.
Agave Kruijssen
Zomer 2013
Ontvoerd op locatie!
BRUMMEN, oktober 2013 – Alle kinderen uit groepen zes en zeven van de basisscholen in de gemeente Brummen hebben donderdag
10 oktober 2013 meegeholpen om de ontvoerde jonkvrouw Margaretha te bevrijden uit handen van stalknecht Hendrik. De fietstocht werd gehouden
in het kader van de Kinderboekenweek.
De jonkvrouw, woonachtig op kasteel Coldenhove, was door de stalknecht op haar paard meegenomen richting Brummen. Iedereen was in rep en roer en daarom gingen ruim vijfhonderd kinderen op hun stalen ros vanuit de Eerbeekse Oliemolen achter de ontvoerder aan. Tijdens deze zware tocht kwamen ze diverse personen tegen die de ontvoerder met de jonkvrouw hadden gezien.
In de Eerbeekse Oliemolen gaf Hannes de molenaarsknecht de tip om richting Hall te fietsen. Domineesdochter Claartje wees de ridders-te-fiets richting Voorstonden. Onderweg kwamen ze Heer Assueer, de excentrieke kleinzoon van vrouwe Anna van Wisch van Voorstonden tegen. Weer verder op weg wees de jachtopziener de ridders richting Broek. Bij de Vroolijke Frans stond Frans met zijn Vrolijke Koor te zingen en wees hen in de richting van de Engelenburg. Onderweg daarnaartoe kwamen de kinderen nog drie juffertjes tegen, die beweerden de jonkvrouw met haar ontvoerder te hebben gezien. En daar op kasteel Engelenburg schalde de jachthoorn. Hendrik werd door de fiets-ridders gevangen genomen en vrouwe Agnes van Coldenhove kon haar dochter Margaretha weer in haar armen sluiten.
Dit verhaal, getiteld Ontvoerd, is geschreven door Agave Kruijssen. Het boek speelt zich af op de onherbergzame Veluwe van de zeventiende eeuw. Als dank voor hun hulp hebben alle kinderen uit de handen van de Brummense burgemeester Niels Joosten, wethouder Hennie Beelen en schrijfster Agave Kruijssen een gesigneerd exemplaar van het boek gekregen, evenals een oorkonde, gedrukt op speciaal Coldenhovens papier.
Op de Engelenburg:
